Habersaglik-Istanbul) Diyabet, bilinçli bir şekilde kontrol altına alınmazsa sağlık üzerinde önemli sorunlar oluşturabilen bir hastalıktır. Diğer sağlık problemleri için de risk faktörüdür. Kalp hastalıkları, tedavi edilmezse körlüğe gidebilen göz problemleri, dolaşım problemleri, ayak problemleri ve böbrek hastalığı diabetle ilişkili sağlık sorunları arasında sayılmaktadır.
Besinlerdeki karbonhidratların sindirimi sırasında, bir tür şeker olan glikoz serbest bırakılır ve kana karışır. Bu kan glikozu veya kan şekeri olarak bilinir. Sağlıklı kişilerde pankreastan üretilen insülin, kan şeker düzeyini ayarlamakla görevlidir. Insülin hücre içine glikoz geçişini sağlar ve hücrelere enerji verir. Bununla beraber vücudunuzun, besindeki amino asitleri ve yağ asitlerini kullanmasına yardımcıdır.
Diyabette, vücut yeterli oranda insülin salgılayamaz ya da insülini uygun şekilde kullanamaz. Organizma karbonhidrat, protein ve yağ gibi enerji veren besin ögelerini normal metabolik yollarda kullanamaz. Glikoz kanda birikir ve bu da kan şekar düzeyinin yükselmesine neden olur. Glikoz enerji olarak vücutta kullanılmadan daha çok idrarla atılır. Bu durum böbreklerin aşırı çalışmasına, sık idrara çıkmaya ve sık susamaya neden olur.
Diyabeti olan herkesin düzenli bir beslenme programı uygulaması gerekmektedir. Diyabetli bireylerin beslenmeleri tamamen sağlıklı beslenme ilkelerine dayanır. Bazı insanlar için ağırlık kaybı ve aktif yaşam tarzı, kan şeker düzeylerinin kontrol altında tutulması ve sağlıklı bir yaşam sürmeleri için yeterli olur.
Diyabetli bireylerin beslenme programları oluşturulurken vücut ağırlıkları, boyları, kan şeker ve kolesterol düzeyleri ile tıbbi ihtiyaçları gözönünde bulundurularak günlük enerji, karbonhidrat, protein ,yağ , vitamin ve mineral gereksinimleri hesaplanır.
Kan şekerinin sabit ve düzenli tutulması için enerji alımı düzenlenmelidir. Farklı saatlerde öğün tüketmek ya da öğün atlamak kan şeker düzeyinin kontrol altına alınmasını zorlaştırır.
Araştırmalar diyabetlilerin kilo kaybı ile glisemik kontrolü iyileştirebildiklerini göstermektedir. Bu düzelmenin başarısı, besin alımı aralıklarının düzenlenmesi ile olabilmektedir. Besinlerin 2-3 öğünde tüketilmesi yerine gün içerisine dağıtılması daha yararlıdır.
Diyabetli bireylerin beslenme programları oluşturulurken düşük glisemik indeksli besinler önerilmektedir. Besinlerde bulunan karbonhidratların kan şekerini yükseltme özelliğine glisemik indeks adı verilir. Glisemik indeksi yüksek olan karbonhidratlar kana tamamen ve hemen karıştıklarından dolayı kan şekerinde ani yükselmelere yol açarlar ve bu yüzden tercih edilmezler.
Glisemik indeksi etkileyen etmenlerden en önemlisi alınan karbonhidratın türüdür. Basit şekerler (şeker, bal, pekmez gibi) kompleks karbonhidratlara göre kan şekerini daha hızlı yükseltirler. Diyabetli kişilerin diyetlerinde yasak sınıfında olan yiyecekler (şeker, şekerli içecekler, tatlılar, hamurişleri, çikolata gibi) bayram geleneği olarak misafirlere ikram edilmektedir. Bayramda misafirlere ikram edilen baklavalar, çikolatalar ve meşrubatların fazla miktarda tüketilmesi vücutta şeker fazlalığına ve dolayısıyla insülün hormonunun yetersiz kalmasına neden olur. Fazla şeker tüketimi, kan şekerinin yükselmesiyle diyabet hastalarının komaya girmesine neden olabilmektedir.Diyabetli bireyler tatlı yerine meyve veya tuzlu ikramları, şekerli içecekler yerine ayran veya şekersiz içecekleri kabul etmeli, çikolatadan kesinlikle uzak durmalıdır. Günlük beslenme programlarına aynı şekilde devam etmeli, öğünlerini düzenli ve saatinde tüketmelidirler.
Ramazan Bayramı’nın sağlıklı şekilde geçirilebilmesi için bazı geleneklerin değiştirilmesi gerekmektedir. Fazla şeker tüketmenin zararlarını en aza indirmek için her şeyden önce şekerli gıdaların tüketilmesi önlenmelidir. Misafirlere şerbetli tatlılar yerine tuzlu kurabiyeler veya meyve ile hazırlanan hafif tatlılar, şekerli içecekler yerine ayran, açık çay veya bitki çayları ikram edilebilir.
kaynak:habersağlık
